Cookie لغتی است که از اصطلاح magic cookies در Unix گرفته شده است. شما برای دیدن یک صفحه وب با مرورگر(اینترنت اکسپلورر یا فایرفاکس یا ...) خود مشغول گشت و گذار در اینترنت هستید. در خیلی از سایتها از شما اطلاعاتی مثل نام و آدرس ایمیل خواسته میشود که آنها را وارد فرم مربوطه میکنید. بعدا که دوباره به آن سایت سر میزنید با تعجب میبینید که وب سایت مورد نظر، شما را با نام میشناسد و به شما خوش آمد میگوید و صفحه را با تنظیماتی که دلخواه شماست و از قبل تنظیم کرده اید باز میکند. تمام این کارها با وجود کوکیها امکان پذیر است.
کوکیها تنها فایلهای کوچکی هستند که از سوی سرور به مرورگر کامپیوتر شما فرستاده میشوند و مرورگر نیز آنها را در هارد شما در یک دایرکتوری معین قرار میدهد. هر بار که شما به یک آدرس میروید مرورگر فایل مخصوص آن وب سایت را نیز از روی هارد بازخوانی میکند و به سرور آن سایت پیغام میدهد که شما دوباره برگشتهاید.
کوکیها فقط میتوانند به وبسرور بگویند که آیا شما قبلا هم از سایت دیدن کردهاید و اطلاعات کمی (مثلا یک شماره) در مرتبه بعد که از سایت دیدن میکنید از خود وبسرور به آن برگردانند. بیشتر کوکیها هنگامی که از مرورگر خارج میشوید از بین میروند. نوع دیگری از کوکیها بعنوان کوکی ماندگار وجود دارند که تاریخ انقضاء دارند و تا آن تاریخ روی هارد درایو شما باقی میمانند. کوکی ماندگار میتوانند برای ردگیری عادات وبگردی یک کاربر با مشخص کردن وی هنگام مراجعه مجدد به یک سایت مورد استفاده قرار گیرد. اطلاعات در مورد اینکه اهل کجا هستید و به چه صفحات وبی سر میزنید در فایلهای لاگ(Log Files) یک وب سرور وجود دارد و میتواند برای ردگیری رفتار وبگردی کاربران مورد استفاده قرار گیرند، اما کوکیها آن را آسانتر میکنند.
مورد دیگر اینکه وب سایتها فقط میتوانند کوکیهایی را که خود ایجاد کرده اند بخوانند و نمیتوانند از سایر کوکیهای موجود استفاده کنند. وقتی که از یک وب سایت برای بار دوم بازدید میکنید آن وب سایت به دنبال کوکی مربوط به خود میگرد و در صورت وجود از آن استفاده میکند.( البته باز هم با توجه به تنظیماتی که انجام داده اید )
کوکیها برای چه استفاده میشوند؟
یک استفاده از کوکیها برای ذخیره کلمات عبور و شناسهها برای وب سایتهای خاص است. همچنین برای ذخیره اولویتهای کاربران در صفحات آغازین نیز استفاده میشوند. در این حالت مقداری از هارد کامپیوتر شما برای ذخیره این اطلاعات از مرورگرتان تقاضا میشود. بدین طریق، هر زمان که به آن وبسایت وارد میشوید مرورگر شما بررسی میکند که ببیند آیا الویتهای از پیش تعیینشده (کوکی) برای آن سرور مشخص دارید یا خیر. اگر اینطور باشد، مرورگر کوکی را همراه با تقاضای شما برای صفحه وب، به وب سرور ارسال خواهد کرد. مایکروسافت و نتاسکیپ از کوکیها برای ایجاد صفحات آغازین شخصی روی وب سایتهایشان استفاده میکنند. استفادههای معمول که شرکتها از کوکی دارند، شامل سیستم های سفارش آنلاین، شخصیسازی سایتها و ردگیری وبسایتها میشود.
کوکیها منافعی دارند. شخصیسازی سایت یکی از مفیدترین استفادههای کوکیها است. برای مثال، فردی وارد سایت CNN یا حتی MyYahoo میشود اما نمیخواهد اخبار تجاری را ببیند. این سایت به فرد اجازه این انتخاب را میدهد. از این به بعد (یا تا زمانیکه کوکی منقضی میشود) این شخص اخبار تجاری را وقتی به سایت CNN متصل میشود، نمیبیند. حتما تا حالا دیدهاید که در بعضی وبسایتها هنگامی که با استفاده از شناسه و گذر واژه وارد میشوید، انتخابی تحت عنوان «مرا دفعه بعد بخاطر داشته باش» وجود دارد. این امر با ذخیره شدن شناسه و کلمهعبور شما در یک کوکی روی کامپیوترتان، میسر میشود.
چگونه میتوان از وجود کوکیهای روی سیستم مطلع شد؟
محل ذخیره شدن این فایل در فولدر Temporary Internet Files در اینترنت اکسپلورر و در نت اسکیپ در فولدر Cashe است در اپرا و موزیلا و نسخههای قدیمیتر اینترنت اکسپلورر در فولدر جدایی به نام کوکی است.
انواع مختلفی از کوکیها وجود دارد و شما این امکان را دارید که انتخاب کنید کدام کوکیها بر روی کامپیوتر شما ذخیره شوند در صورتی که کوکیها را کاملا غیر فعال کنید ممکن است بعضی سایتهای اینترنتی را نتوانید ببیند و یا از بعضی امکانات مثل به یاد داشتن شناسه و رمز عبور شما در آن سایت محروم شوید و یا انتخابهایی که داشتید مثل ساعت محلی و یا دمای هوای محلی و کلا از تنظیمات شخصیای که در آن وب سایت انجام داده اید نتوانید استفاده کنید.
مزایا و معایب کوکیها از دید کاربران اینترنت
اگرچه خیلیها از کوکیها تصورات بدی دارند، اما اکنون میدانید که کابردهای خوبی نیز دارند. بسیاری از افراد کوکیها را دوست ندارند زیرا آنها را ابزار "بردار بزرگ" (کسی که همواره ناظر بر اعمال و رفتار آنهاست) میدانند. بعبارتی بعلت ردیابی شدن توسط کوکیها، به آنها سوءظن دارند. این افراد باید بدانند که این نوع ردگیری میتواند توسط تکنیکهای دیگر نیز انجام گیرد، اما از کوکیها بدلیل ثبات بیشتر آنها نسبت به سایر روشها استفاده میشود. برای آنان که دوست ندارند دیگران بدانند در اینترنت چه میکنند یا به کدام سایتها سر میزنند، این امر مسالهساز است.
مردم همچنان کوکیها را دوست ندارند، زیرا آنها را موجوداتی آب زیر کاه میدانند. مگر اینکه نسخههای جدید مرورگرها را داشته باشید تا بتوانید با تنظیماتی که انجام میدهید از ورود آنها مطلع شوید، در غیر اینصورت آنها بدون هیچ نشانی وارد هارد شما میشوند. سپس میتوانند بدون اطلاع کاربر کارهای خاصی انجام دهند (شاید هدف قرار دادنتان برای اعمال تبلیغاتی)
بههرحال فکر کردن به این موضوع خوشایند نیست که در آینده نزدیک علائق خصوصی ما ممکن است برای کسانی که دوست نداریم، فاش شود. این نگرانی و عیب اصلی کوکیهاست. تقریبا قرار دادن ویروس از طریق کوکی فعلا ممکن نیست و جای نگرانی ندارد. همچنین کوکیها نمیتوانند به هارد شما صدمه وارد کنند، یا از آنچه روی هارد خود دارید، تصویری تهیه کنند یا هر کار دیگری شبیه اینها. کوکیها فقط آنچه را شما به آنها میگویید، میدانند. به هرحال اگر شما اطلاعاتی را در وبسایتی وارد کنید، مطمئنا در جایی در یک کوکی قرار خواهد گرفت. جایگزین های آینده به جای کوکیها باید با آغوش باز پذیرفته شود و اگرچه ممکن است همه چیز را حل نکنند، اما بعضی از نگرانیها را از بین خواهند برد.